Κεντρικό ρόλο στη διαδικασία αυτή παίζουν οι δυο κυτταρικοί τύποι των οστών, οι οστεοκλάστες (αποδομούν τα οστά) και οι οστεοβλάστες (αναδομούν τα οστά), η δράση των οποίων χαρακτηρίζει τον μεταβολισμό των οστών. Κατά την ηλικία των 30 ετών περίπου έχει επιτευχθεί η μέγιστη οστική πυκνότητα. Από τότε και μετά διαταράσσεται αυτή η ισορροπία με την οστική αποδόμηση να υπερέχει. Η διαταραχή αυτής της ισορροπίας ονομάζεται οστεοπόρωση και είναι υπεύθυνη για οστικά κατάγματα, που εμφανίζονται σε 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άντρες.

Είναι η οστεοπόρωση μια “γυναικεία“ ασθένεια;

Κυρίως οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο για οστικά κατάγματα, ιδιαιτέρως στο ισχίο, στη σπονδυλική στήλη και στα χέρια. Στην κλιμακτήριο παράγει το γυναικείο σώμα πολύ λιγότερα οιστρογόνα, γεγονός που επηρεάζει τον  μεταβολισμό των οστών και αυξάνει τον κίνδυνο για κατάγματα.

Για τον λόγο αυτόν, συχνά αναφέρεται η οστεοπόρωση ως μια ασθένεια, που προσβάλλει γυναίκες προχωρημένης ηλικίας. Αυτή είναι, ωστόσο, μόνο η μισή αλήθεια! H Οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί και στους άντρες και να προκαλέσει σοβαρά κατάγματα. Μάλιστα η πιθανότητα να αποκτήσει ένας άντρας κάταγμα από οστεοπόρωση είναι μεγαλύτερη από το να νοσήσει από καρκίνο του προστάτη. Τόσο η ηλικία, όσο και ο τρόπος ζωής ευθύνονται για την εμφάνιση της οστεοπόρωσης και επηρεάζουν την πορεία της.

Εκτός από το φύλο και την ηλικία υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, που αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση οστεοπόρωσης. Μερικοί από αυτούς είναι το κάπνισμα, το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό, το μικροσωματικό βάρος καθώς και ένας μεγάλος αριθμός ασθενειών (π.χ. κοιλιοκάκη, υπερθυρεοειδισμός, ρευματοειδής αρθρίτιδα κλπ).

Για την εκτίμηση της διαδικασίας του οστικού μεταβολισμού χρησιμοποιούνται, πέρα από ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις, η μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Το ιατρικό ιστορικό, η ύπαρξη ή μη καταγμάτων, οι παράγοντες κινδύνου και η μέτρηση της οστικής πυκνότητας θα συνεκτιμηθούν κατά την πρώτη επίσκεψή σας στον ιατρό, ώστε να αποφασισθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Πώς θα αποφύγουμε την οστεοπόρωση και τις επιπλοκές της;

Εμείς οι ίδιοι μπορούμε να λάβουμε τα μέτρα μας ώστε να ζήσουμε μια ζωή με όσο το δυνατόν λιγότερα προβλήματα υγείας. Εκτός από μια συχνή παρακολούθηση από τον ιατρό μας, οι παρακάτω παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο:

• Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο (1000 mg/ημέρα) και βιταμίνη D (800 – 1000 μονάδες/ημέρα)
• Συστηματική σωματική άσκηση για την ενδυνάμωση των μυών και την κινητικότητα των οστών (π.χ. πεζοπορία, Jogging, χορός)
• Αποφυγή τραυματισμών. Τα αδύναμα οστά μπορούν ακόμη και με πτώση από χαμηλό ύψος να αποκτήσουν κατάγματα. Η συστηματική σωματική άσκηση, τα άνετα παπούτσια και τα σωστά γυαλιά οράσεως μπορούν να μας προστατεύσουν από τραυματισμούς.

Για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης έχουμε αρκετά φάρμακα στη φαρέτρα μας. Ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, επιλέγουμε την κατάλληλη αγωγή, με στόχο μια ζωή απαλλαγμένη από την οστεοπόρωση και τα κατάγματα.